2024ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶೇ.33ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ಕೊಡಿ: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕಿ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಆಳ್ವ (ಸಂದರ್ಶನ)

ಬೆಂಗಳೂರು: ಮಾಜಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವೆ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕಿ ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಆಳ್ವಾ ಅವರು ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆಯ ಕರಡು ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆ 2023 (128 ನೇ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಸೂದೆ) ಅಥವಾ ನಾರಿ ಶಕ್ತಿ ವಂದನ್ ಅಧಿನಿಯಮ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಅಂಕಿತ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ.

ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶೇಕಡಾ 33ರಷ್ಟು ರಾಜಕೀಯ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಯಾವುದೇ ವಿಳಂಬವಿಲ್ಲದೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಜಾರಿಗೆ ತರಬೇಕು ಎಂದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮಾರ್ಗರೇಟ್ ಆಳ್ವ ಅವರು ದ ನ್ಯೂ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್ ಪ್ರೆಸ್ ಗೆ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸಂದರ್ಶನದ ಆಯ್ದ ಭಾಗಗಳು ಹೀಗಿವೆ: 

ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಉಪಕ್ರಮ ತಂದಿದ್ದು, ನೀವು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು?
ಆಗ ನಾನು ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವೆಯಾಗಿದ್ದೆ. ನಾವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ದೆಹಲಿಗೆ ವಿಶೇಷ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ, ಮಹಿಳಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವವು ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಏಕೆ ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ನಿರಂತರತೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ವಾರ್ಷಿಕ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಚರ್ಚೆಯ ನಂತರ, ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ಮಹಿಳೆಯರು ಸಮಾನ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡಲು 2000 ರವರೆಗಿನ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ನಂತರ, ನಾವು ಮಹಿಳಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ 14 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದೆವು. ಪ್ರತಿ ಕ್ಷೇತ್ರವು ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಜಕೀಯ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಸಬಲೀಕರಣವಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ತರದಿದ್ದರೆ, ಅವರ ಧ್ವನಿ ಎಂದಿಗೂ ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಮೊದಲ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಾವು 24 ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೆವು. ಇಂದು ನಾವು 78  ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯರ ಒಟ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆ ಶೇಕಡಾ 15ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಐಪಿಯು (ಅಂತರ ಸಂಸದೀಯ ಒಕ್ಕೂಟ) ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ನಾವು 140 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 103 ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದ್ದೇವೆ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾವು ತುಂಬಾ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದೆವು. ಪಂಚಾಯಿತಿಯಿಂದ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಶೇ.33ರಷ್ಟು ಕೋಟಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ಬರಲು ದೊಡ್ಡ ಅವಕಾಶ. 

ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಏನು?
ಅದನ್ನು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಮುಂದೆ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ ಗದ್ದಲ ಉಂಟಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಸದಸ್ಯರು ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರು ಮಹಿಳೆಯರ ಪರವಾಗಿ ಇರಬೇಕಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ತಟಸ್ಥರಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ರಾಜಕೀಯ ಮೀಸಲಾತಿಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೇಡ ಎಂದರು. ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವನ್ನು ಮುಂದೂಡಲಾಯಿತು. ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರು ನನ್ನನ್ನು ಕರೆದು ಅದನ್ನು ಮುಂದೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಅಸಾಧ್ಯ ಎಂದರು. 

ಪಂಚಾಯಿತಿ ಹಾಗೂ ನಗರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಹಾಗಾಗಿ, ನಾವು 1988 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 33% ಮೀಸಲಾತಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆವು. ಮಸೂದೆ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕಾರವಾದರೂ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲು ಕಂಡಿತು. ರಾಜೀವ್‌ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕೊನೆಯ ಆಸೆ ಈಡೇರಲಿಲ್ಲ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ನಾವು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತೆವು, ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ಹತ್ಯೆಯಾಯಿತು.  ನಂತರ ಯಾರೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲಿಲ್ಲ.

1993ರಲ್ಲಿ ಪಿ.ವಿ.ನರಸಿಂಹರಾವ್ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದು ನಾನೂ ಕೂಡ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಪಂಚಾಯತಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶೇ.33ರಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡುವ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಯಾಗಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ತರಲಾಯಿತು. ಮಸೂದೆ ಅಂಗೀಕಾರವಾಯಿತು. ಇದು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 33% ಕೋಟಾದತ್ತ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಇಂದು ಸುಮಾರು 16-17 ಲಕ್ಷ ಮಹಿಳೆಯರು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮೇಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯತ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ, ಸುಮಾರು 60% ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದಲೂ ಗೆಲ್ಲುವುದರಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ.

ಆಗ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲೂ ಅದೇ ಆಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕ ಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. 1996, 1998, 1999, 2003, 2005, 2008 ಮತ್ತು 2010 ರಲ್ಲಿ ಸೋಲನುಭವಿಸಿದ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಯಿತು. ಅದು ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಬಂದಿತು. 2011 ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕಾರವಾಯಿತು. ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸಂಖ್ಯಾಬಲ ಇರಲಿಲ್ಲ. 2014 ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ 33% ಕೋಟಾವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಯಾರೂ ವಿರೋಧಿಸದ ಕಾರಣ ಅದನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಬಹುದಿತ್ತು.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಂದೆ ಏನು?
ಹೆಚ್ಚಿನ ಷರತ್ತುಗಳು ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸರದಿಯಲ್ಲಿ, ಮೀಸಲಾತಿಯು 15 ರ ಬದಲು 30 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ನಾವು ಸೂಚಿಸಿದ್ದೇವೆ, ಪ್ರತಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಎರಡು ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಬೇಕು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಮಹಿಳೆಗೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆಗ ಕೋಟಾಗಳೊಳಗೆ ಕೋಟಾಗಳ ಪ್ರಶ್ನೆ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಮೀಸಲಾತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶೇ.33ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದೆವು.

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನೀವು ಭಾವಿಸುತ್ತೀರಾ?
ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ತರಲು ನಾನು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಮಹಿಳೆಯರು ಸಂತೋಷವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ಹೇಳಲೇಬೇಕು, ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಏನನ್ನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಸಂಸತ್ತಿನ ಮುಂದೆ ಮಸೂದೆ ಬರಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ ತುಂಬಾ ಸಂಭ್ರಮವಿತ್ತು, ನಾನು ಇಡೀ ರಾತ್ರಿ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಮಸೂದೆಯು ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಹೊಸ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾದ ಮೊದಲ ಕಾನೂನು ಭಾರತೀಯ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗೌರವವಾಗಿದೆ.

ಮುಂದಿನ ಜನಗಣತಿ ಮತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ವಿಂಗಡಣೆಯ ನಂತರ ಶಾಸನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಇದು ಜಾರಿಯಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. 2021ರಲ್ಲಿ ಜನಗಣತಿ ನಡೆಯಬೇಕಿತ್ತು ಆದರೆ ಕೋವಿಡ್‌ನಿಂದಾಗಿ ಮುಂದೂಡಲಾಗಿತ್ತು. 2026ರಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. 2026ರಲ್ಲಿ ಈ ಸರ್ಕಾರ ಇರುತ್ತೆ ಅಂತ ಹೇಗೆ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯ, ಇದು ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ದಕ್ಷಿಣದ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸೂತ್ರವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದ ಕಾರಣ ಒಂಟೆಯ ಬೆನ್ನಿನ ಕೊನೆಯ ಹುಲ್ಲಿನಂತಿರುವ ಡಿಲಿಮಿಟೇಶನ್‌ಗೆ ನಾವು ಹೋಗಬೇಕಾಗಿದೆ. ಜನಸಂಖ್ಯೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಲು ಏನನ್ನೂ ಮಾಡದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ನಾವು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದ್ದೇವೆ. ಕೇಂದ್ರ ಖಜಾನೆಗೆ ನಾವು ನೀಡುವ ಪ್ರತಿ 100 ರೂಪಾಯಿಗೆ 30 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯುತ್ತೇವೆ, ಆದರೆ 30 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಹಾಕುವ ಬಿಹಾರಕ್ಕೆ 100 ರೂಪಾಯಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ತೆರಿಗೆದಾರರು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು ದುಡಿದ ನಮ್ಮ ಹಣವು ಈ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ. ಈಗ ನಮ್ಮ ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಹಿಂದಿ ಹೇರಿಕೆಗೆ ವಿರೋಧದಂತೆಯೇ, ಡಿಲಿಮಿಟೇಶನ್ ಸೂತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ (ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವುದು) ಯಾವುದೇ ಒಮ್ಮತವಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬರಲು ಎಷ್ಟು ಚುನಾವಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಬದಲಾಗಬೇಕು ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. 2029 ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುವುದಿಲ್ಲ.ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಶಾಸನ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಾಗಿ ಇದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಸುಪ್ತವಾಗಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಮಹಿಳಾ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಏಕೆ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಬೇಕು, 2024ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ 33% ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಿ. ಇದು ನಂತರ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲು ಯಾವ ಕಾನೂನು ನಿಮಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ?

ಇದು ಕೇವಲ ನೆಪ ಮಾತ್ರ ಎಂದು ಮಹಿಳೆಯರು ಈಗ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿಲ್ಲ. ಅಳುವ ಮಗುವಿಗೆ ಲಾಲಿಪಾಪ್ ನೀಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಸುಮ್ಮನಿದ್ದಂತೆ ಆಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 

 2024ರ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಬೇಕಾದರೆ ಏನು ಮಾಡಬೇಕು?
ಇದನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ನೀವು ಮೀಸಲು ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಬೇಕು. 542 ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯವಾರು ಬಾಕ್ಸ್‌ಗೆ ಹಾಕಬೇಕು. ಅವು ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲು ಸ್ಥಾನಗಳಾಗಲಿವೆ. ನಿಮಗೆ ಹೊಸ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ, ನೀವು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಮುಂದುವರಿಯಲು ಹೇಳಬೇಕು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ ತನ್ನದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು, ಅದರ ಮೊದಲು ಈ ರೀತಿಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಈ ಪೂರ್ವಾಪೇಕ್ಷಿತಗಳು (ಜನಗಣತಿ ಮತ್ತು ಡಿಲಿಮಿಟೇಶನ್) ಅನಾವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. 

ಅದಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಬೇಕೇ?
ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯ ಇಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಬೇಕು. ಆದರೆ ಚುನಾವಣೆಯ ಮೊದಲು, ಬಿಜೆಪಿಯವರು ಪ್ರಧಾನಿಯನ್ನು ಭಾರತದ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಂರಕ್ಷಕ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಹಿಂದಿನ ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ, ಮೋದಿಯವರ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯ ಹಿಂದಿನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ವಿಫಲವಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾವು ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಇಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯರು ತಾವಾಗಿಯೇ ಹೋರಾಡಬೇಕು.

ಮೀಸಲಾತಿಗಾಗಿ 15 ವರ್ಷಗಳ ಮಿತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕೇ?
ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ನಾನು ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಹೋರಾಡಿದ್ದು 30 ವರ್ಷವಾಗಿರಬೇಕು. ನೀವು ಸತತ ಎರಡು ಬಾರಿ ನೀಡದ ಹೊರತು ಕ್ಷೇತ್ರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉಭಯ ಸದಸ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಪುರುಷನು ಮಹಿಳೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತಾನೆಯೇ ಇದು ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ, ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿಯೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಪುರುಷರು ಸಿದ್ಧರಿಲ್ಲ, ಅವರು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ?

2024ರಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಿಗೆ ಕಾಯುವ ಬದಲು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಮುತುವರ್ಜಿ ವಹಿಸಿ ಶೇ.33ರಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ನೀಡಬಾರದೇಕೆ?
ಚುನಾಯಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ 33% ಮೀಸಲಾತಿಗಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಯುಗಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. ಆದರೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಮಹಿಳಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿದ್ದಾರೆ? ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ? ಯಾಕೆ ಹೀಗೆ? ಇದು ಗೆಲ್ಲುವ ಅಂಶವೇ ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಅವರು ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲವೇ?

ಪಕ್ಷದ ಆಂತರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಗೆಲುವಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಕ್ಷಮಿಸಿಲ್ಲ. ಇದು ಪುರುಷರು ತಮ್ಮ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು. ಮಹಿಳೆಯರು ಕೇವಲ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆ ಮಾತ್ರ.

ಮಹಿಳೆಯರು ಹಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ನಾವು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಬೇಕೇ?
ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಪುರುಷ-ಪ್ರಾಬಲ್ಯದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಹೊರಗಿಡಲು ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮಹಿಳೆಯರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ್ದಾರೆ. ಎಷ್ಟು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸ್ಥಾನ ನೀಡುತ್ತಿವೆ? ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಐದು ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹಿಳೆಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದ ಪಟ್ಟಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅವರು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ನಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ನೋಡಿ.

ನಾವು ಹಿಂದುಳಿದಿರುವ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳಕ್ಕಿಂತ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದೇವೆ. ನಾವು ಏಷ್ಯಾದ ದೇಶಗಳಿಗಿಂತ ತುಂಬಾ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದೇವೆ. ಅಂತರ ಸಂಸತ್ತು ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ನಾವು 103ನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದೇವೆ. ಜನರು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಸಮಾನ ನಾಗರಿಕರಂತೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲುದಾರರಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದರೆ, ನಾವು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಡೀ ಮನಸ್ಥಿತಿ - ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ -- ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಗಬಾರದು.

ನಾನು 10 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಪಕ್ಷದ ಕೇಂದ್ರ ಚುನಾವಣಾ ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯಳಾಗಿದ್ದೆ. ಇತ್ತ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನೆಲ್ಲ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ನೀಡಿದವರು. ಎರಡು ಬಾರಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಿರುವ ಅವರು 50ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿದ್ದು, ಆಕೆಗೆ ವಯಸ್ಸಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮತ್ತೊಂದು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವುದನ್ನು ಸದಸ್ಯರು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಹೋರಾಡಬೇಕು.

ರಾಜಕೀಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯುಳ್ಳ ಕುಟುಂಬಗಳ ಮಹಿಳೆಯರು ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಯಾಕೆ ಹೀಗೆ?
ಅವರು ಪ್ರಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಅನುಭವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ ಈಗ ಅನೇಕ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಣಬಲ ಮತ್ತು ತೋಳ್ಬಲ ಕೊರತೆಯಿಂದ ತೊಂದರೆಗಳಿವೆ.

ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ನೀವು ಮೋದಿಯವರನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ್ದೀರಿ. ಆದರೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಯಾರಿಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು?
ಇದು ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕಲ್ಪನೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಒತ್ತಡದಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೇದಿಕೆಗೆ ತಂದಿತು. ಎಲ್ಲರೂ ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. 1989 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಾಯಿತು. ಈಗ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವ ಪಕ್ಷಗಳು ಎಲ್ಲಿವೆ? 1955 ರಲ್ಲಿ ಜನಸಂಘದ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದರು. ಯಶಸ್ಸಿಗೆ ಅನೇಕ ತಂದೆಯರಿರಿದ್ದಾರೆ. ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಬಂದರೂ ಬೆಂಬಲ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಜಾರಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. 2011ರಲ್ಲಿ ಯುಪಿಎ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲು ಕಂಡಿತ್ತು.

ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು 2024 ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೆ, ಮುಂದಿನ 10 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನೀವು ಯಾವ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು?
ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಪಂಚಾಯತಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಏನೆಲ್ಲಾ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಬೇಕು. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅಜೆಂಡಾ ಬದಲಾಗಿದೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮಾನವ ಮುಖವು ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಸ್ಥಿತಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಯೂಟ, ಅಂಗನವಾಡಿಗಳು, ಆರೋಗ್ಯದಂತಹ ಬಹಳಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿವೆ. ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ನೈರ್ಮಲ್ಯ ಮತ್ತು ಶೌಚಾಲಯಗಳು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮಹಿಳೆಯರ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.

ಮನೆಗೆ ನೀರು ತರುವವರು ಯಾರು? ಇದು ಮಹಿಳೆಯರು! ಹೀಗಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ಆಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಮಹಿಳೆಯರು ಕೂಡ ಇಂತಹ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಇಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಧಾನವು ಬದಲಾಗಿದೆ. ಹಣವಿದೆ, ಆದರೆ ಮಹಿಳೆಯರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳಿವೆ.

ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತೇ?
ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಪ್ರಧಾನಿಯಾದಾಗ ಗೃಹ, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ವಿದೇಶಾಂಗ ಖಾತೆಗಳಿಗೆ ಮೂವರು ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಕರೆತಂದರು. ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಸಚಿವರಾಗಿ ಅಲ್ಲ, ಉಪ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿ. ನನ್ನ ಅತ್ತೆಯವರು ಗೃಹ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಮೀಸಲಾತಿಯಿಲ್ಲದೆ ನೆಹರು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿದರು. ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು, ನಮಗೆ ಈಗ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೊದಲ ಚುನಾವಣೆಯಿಂದಲೇ ಅವರು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ತಂದಿದ್ದರೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.