ನಿಧಿ ದುರುಪಯೋಗ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೊರತೆ, ಸ್ಮಾರಕ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಸಮರ್ಪಕತೆ: ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ CAG ತರಾಟೆ

ಬೆಂಗಳೂರು: ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಂಟ್ರೋಲರ್ ಮತ್ತು ಆಡಿಟರ್ ಜನರಲ್ (ಸಿಎಜಿ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ತರಾಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ನಿಧಿಯ ಬಳಕೆಯಾಗದಿರುವುದು, ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಅತಿಕ್ರಮಣ, ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣದಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬ, ಕಳಪೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ತೀವ್ರ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಅಸಮರ್ಪಕ ನಾಗರಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಸಿಎಜಿ ತನ್ನ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಲೆಕ್ಕಪರಿಶೋಧನೆ ಎಂಬ ವರದಿಯನ್ನು ಡಿಸೆಂಬರ್ 12, 2023 ರಂದು ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು.

ಕಲಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆಸಕ್ತಿಯ ವಸ್ತುವಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಮಾರಕ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಲೂಟಿ, ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುವಿಕೆ, ನಾಶ ಮಾಡುವುದು ಅಥವಾ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕೆಂದು 49 ನೇ ವಿಧಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಆಘಾತಕಾರಿ ಅಂಶವೆಂದರೆ 2017 ರಿಂದ ಐದು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ನಿಧಿಯ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿನ ಅಸಮರ್ಪಕತೆ ತೋರಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಬಜೆಟ್ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರೂ. 146.81 ಕೋಟಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಇಲಾಖೆಯು ಕೇವಲ ರೂ. 81.58 ಕೋಟಿಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿದೆ. ಉಳಿದ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಆಡಳಿತ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಅನುದಾನಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.

ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವುದು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಡಳಿತಕ್ಕಾಗಿ ಶೇ.30 ರಷ್ಟು ಖರ್ಚು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ.

ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಮೀಸಲಾದ ರೂ. 7.9 ಕೋಟಿ ಸೇರಿದಂತೆ ರೂ. 23.16 ಕೋಟಿಗಳು ಖರ್ಚಾಗದೆ ಉಳಿದಿವೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಗಳ ಡಿಜಿಟಲ್ ದಾಖಲಾತಿ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮೂರು ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ (2017-2020) ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಗಳ ಇ-ದಾಖಲೆಗಾಗಿ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ 13.3 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ 2018-2019ರಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆ ಕೇವಲ 1.19 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದೆ.

ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಕ್ರಮಣ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯು ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನೆಯಡಿ 19 ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮವಾರು ಸಮೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಿ 9,552 ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದರೂ, ಅದನ್ನು ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಕಳೆ ಬೆಳೆದಿರುವುದನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸುವುದು, ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು, ಧೂಳು ತೆಗೆಯುವುದು, ಗುಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶಕರನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಆರೈಕೆದಾರರು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. 72 ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯಕರಿಲ್ಲ ಎಂದು ವರದಿ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾನವಶಕ್ತಿಯ ಕೊರತೆ (53%) ಇದೆ. ಮಂಜೂರಾದ 53 ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ, ಅದು ಕೇವಲ 27 ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೂವತ್ತು ಹುದ್ದೆಗಳು ಖಾಲಿ ಇವೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ಹುದ್ದೆಗಳು ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ಇಲಾಖೆ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದರೂ, ಅದು ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.

ವರದಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್‌ಡ್ ಸ್ಟಡೀಸ್‌ನ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ರವಿ ಕೊರಿಸೆಟ್ಟರ್, "ವಾರ್ಷಿಕ ಅನುದಾನವನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ, ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ ಇಲಾಖೆಯು ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಉತ್ಖನನ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಪರ್ಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು"ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.