ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ? ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಕಾನೂನಿನಿಂದಾಗಿ ನಟ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಕೈತಪ್ಪಿದ 15 ಸಾವಿರ ಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿ!

ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಭೋಪಾಲ್‌ನ ನವಾಬ್ ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿಯ ವಿವಾದವು ಈಗ ಹೊಸ ತಿರುವು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ನಟ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್, ಅವರ ತಾಯಿ ಶರ್ಮಿಳಾ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರಾದ ಸೋಹಾ ಮತ್ತು ಸಬಾ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನು ಭೋಪಾಲ್ ನವಾಬ್ ಹಮೀದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರ ಆಸ್ತಿಯ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದ್ದ ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹಳೆಯ ಆದೇಶವನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದೆ. ಈಗ ಈ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವುದು. ಆದರೆ ಈ ಇಡೀ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶವು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ? ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ಕಾನೂನು ತೊಂದರೆಗಳು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿವೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಭೋಪಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ಅನೇಕ ಪೂರ್ವಜರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರ 15,000 ಕೋಟಿ ರೂ. ಮೌಲ್ಯದ ಆಸ್ತಿಯ ಮೇಲಿನ ಹಕ್ಕು ಈಗ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ.

ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಎಂದರೇನು?

ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಎಂದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ವಲಸೆ ಹೋಗಿ ಭಾರತೀಯ ಪೌರತ್ವ ತ್ಯಜಿಸಿದವರ ಆಸ್ತಿಗಳು. 1965ರ ಭಾರತ-ಪಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 1968ರಲ್ಲಿ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು. ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ವಲಸಿಗ ನಾಗರಿಕರ ಆಸ್ತಿಗಳು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಯ ಕಸ್ಟೋಡಿಯನ್ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಆಸ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ, ಮನೆಗಳು, ಚಿನ್ನ-ಬೆಳ್ಳಿ, ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿನ ಷೇರುಗಳಂತಹ ಚರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿರ ಆಸ್ತಿಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಆಸ್ತಿಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 1968 ರ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು.

ಈ ಕಾನೂನನ್ನು ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಏಕೆ ತರಲಾಯಿತು?

ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು 1968ರಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಈ ಕಾನೂನನ್ನು 1965ರ ಭಾರತ-ಪಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಇದರ ಉದ್ದೇಶ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ನಾಗರಿಕರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುವ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು. ಇದರ ನಂತರ, 1962ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಯುದ್ಧ ನಡೆದಾಗ, ಈ ಕಾನೂನನ್ನು ಸಹ ಅದರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು. ಇದರಿಂದ ಚೀನಾದ ನಾಗರಿಕರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಸೇರಿಸಬಹುದು. 1965 ಮತ್ತು 1971ರ ಯುದ್ಧಗಳ ನಂತರ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಿನ ತಾಷ್ಕೆಂಟ್ ಘೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, 1971ರಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿತು. ನಂತರ ಭಾರತವು ಈ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಭಾರತದ 'ಶತ್ರು' ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋದ ಜನರ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ದೇಶದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ದೇಶ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಾರದು ಎಂಬುದು ಈ ಕಾನೂನಿನ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.

ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಪ್ರಕರಣವೇನು?

ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ತಾಯಿಯ ಅಜ್ಜಿ ಮತ್ತು ಭೋಪಾಲ್ ನವಾಬ್ ಹಮೀದುಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಅವರ ಮಗಳು ಅಬಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್, ಭಾರತದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಪೌರತ್ವ ಪಡೆದರು. ಅವರ ಸಹೋದರಿ ಸಾಜಿದಾ ಸುಲ್ತಾನ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಅವರ ವಂಶಾವಳಿಯಿಂದ ಬಂದವರು. ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಸರ್ಕಾರವು 2014ರಲ್ಲಿ ಸೈಫ್ ಅವರ ಫ್ಲ್ಯಾಗ್ ಸ್ಟಾಫ್ ಹೌಸ್, ನೂರ್-ಉಸ್-ಸಬಾ ಪ್ಯಾಲೇಸ್, ದಾರುಸ್ ಸಲಾಮ್, ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್, ಹಬೀಬಿ ಬಂಗಲೆ, ಕೊಹೆಫಿಜಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ಆಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಗಳೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು. ಸೈಫ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ 2015ರಲ್ಲಿ ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೊರೆ ಹೋದರು. ಅವರಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪರಿಹಾರವೂ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಆದರೆ ಡಿಸೆಂಬರ್ 13, 2024ರಂದು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತಡೆಯಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಆಸ್ತಿಗಳು ಈಗ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಶತ್ರು ಆಸ್ತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬಂದಿವೆ. ಈ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ ಅವರು ಹಕ್ಕು ಸಲ್ಲಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರಿಗೆ 30 ದಿನಗಳ ಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡಿತ್ತು. ಆದರೆ ನಿಗದಿತ ಸಮಯದೊಳಗೆ ಯಾವುದೇ ಹಕ್ಕು ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.