ದಸರಾ ಎಂದರೆ ಗೊಂಬೆಗಳ ಹಬ್ಬ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಕೂಡ ಇದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಲವರು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕಥಾವಸ್ತುಗಳನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಗೊಂಬೆ ಹಬ್ಬ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಗೊಂಬೆ ಇಡುವುದೆಂದರೆ ಕೇವಲ ಅಲಂಕಾರಿಕಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದ್ದಾಗಿದೆ. ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸದ ಕೋಣೆಗಳನ್ನು ಗೊಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಚಿಕಣಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಹಂತಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಂತೆ ಜೋಡಿಸಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಮನೆಯ ಗೃಹಿಣಿಯ ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೇಗಿದೆ

ಐಟಿ ಸಿಟಿ ಉದ್ಯಾನನಗರಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಜೀವನಶೈಲಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಜೀವನಶೈಲಿಯತ್ತ ವಾಲುತ್ತಿದೆ. ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವವರು ಕೂಡ ನಮ್ಮ ಕಲೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯ ಉಳಿಸಿ, ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕೆನ್ನುವವರು ಕೂಡ ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬರು ಪ್ರಿಯಾರಾಜಾರಾಮ್.

ಕಲೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ತೊರೆದ ಪ್ರಿಯಾ ರಾಜಾರಾಮ್‌ಗೆ ಗೊಂಬೆ ಉತ್ಸವವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ನೆನಪುಗಳ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿದೆ. ನಾನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ನನ್ನ ತಾಯಿ ಗೊಂಬೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬೆಳೆದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಗೋಲು ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಮಯವೂ ಆಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ನೀವು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಿಯಾ ತಮ್ಮ ತಾಯಿಯ ಮಣ್ಣಿನ ಗೊಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಮರುಬಳಕೆಯ ಬಾಟಲಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಗೊಂಬೆಗೆ ಹೇಳಲು ಒಂದು ಕಥೆಯಿದೆ. ನನಗೆ ಪಾನಿಪುರಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವುದರೆಂದರೆ ಬಲು ಇಷ್ಟ, ಆದ್ದರಿಂದ ನಮ್ಮ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಪಾನಿಪುರಿ ಮಾರಾಟಗಾರ ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಗೋವಾ ಪ್ರವಾಸದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಮಾರಿಯೋ ಮಿರಾಂಡಾ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಸೇರಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಅವರಲ್ಲಿರುವ ಸಂಗ್ರಹದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳೆಂದರೆ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಣ್ಣ ಗಣೇಶ, ಹೈಪರ್-ರಿಯಲಿಸ್ಟಿಕ್ ಕೃಷ್ಣನಗರ ಗೊಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಚೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಗೊಂಬೆಗಳು. "ಮಗುವಿನ ಗಣೇಶನೊಂದಿಗೆ ಮಾ ದುರ್ಗಾವನ್ನು ಸುಟ್ಟ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ - ಇದು ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿಸಲು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರ್ಜನ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ತಂದ ಎರಡು ಟೊಳ್ಳುಗಳು" ಎಂದು ಅವರು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಜೆಪಿ ನಗರದ ಶೀರ್ಷಿಕೆರಹಿತ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಅನುರಾಧಾ ಎಚ್‌ಆರ್ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ಮೈಸೂರು-ಬೇರೂರಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಶಕಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ 4,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗೊಂಬೆಗಳೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ವಿಶೇಷ ಥೀಮ್ ನೊಂದಿಗೆ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನಿಡುತ್ತಾರೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ನಾವು ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಈ ವರ್ಷ, ನಮ್ಮ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ನಾವು ಆಪರೇಷನ್ ಸಿಂದೂರ್ ನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ" ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 100 ವರ್ಷ ಹಳೆಯದಾದ ಮರಪಾಚಿ ಗೊಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾವಣನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ರಾವಣನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಸುಡಬಹುದು, ಇದು ದುಷ್ಟಶಕ್ತಿಗಳ ನಿರ್ಮೂಲನೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೆಲವರಿಗೆ, ಈ ಉತ್ಸವವು ಕಲಾತ್ಮಕ ಕಲ್ಪನೆಯ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಆಗಿದೆ. ಅನಿಮೇಟರ್ ಕೃಪಾ ಸುನಿಲ್ 16 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವಿಷಯಾಧಾರಿತ ಗೊಂಬೆ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವರ್ಷ, ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಉತ್ಸವಗಳು, ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಅಷ್ಟಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ನವದುರ್ಗೆಯರ ಸೆಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೊಂದಿಗೆ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ.

"ನಾನು ಮಕ್ಕಳು ಆಡುವ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮಿಟುಕಿಸುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು ಅವರು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ, "ಸೀರೆ, ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ." ರಾಜಾರಾಮ್ ಸುಸ್ಥಿರತೆಯ ಅಂಶವನ್ನು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ, "ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಖರೀದಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾನು ತೋರಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಬಹುದು, ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಬಹುದು."

15 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಗೊಂಬೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲಲಿತಾ ಪ್ರಸಾದ್, ಚಿಕಣಿ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದೊಂದಿಗೆ ಮಹಿಳಾ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಕ್ರೀಡೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಮುಖವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಿದ್ದಾರೆ. "ಈಗ ಮಹಿಳೆಯರು ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ನಮ್ಮ ಗೊಂಬೆಯಲ್ಲೂ ನಾವು ಅದನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ" ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಅನೇಕ ಮನೆಗಳ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು ಮರಪಾಚಿ ಗೊಂಬೆಗಳು, ಮರದ ಆಕೃತಿಗಳು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾದ ಈ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೇಷ್ಮೆಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ನನ್ನದು 100 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹಳೆಯದು, ಅದನ್ನು ನಾನು ನನ್ನ ತಾಯಿಯಿಂದ ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದು 48 ವರ್ಷದ ಅನುರಾಧಾ ಉದ್ಗರಿಸುತ್ತಾ, ಅವರ ಬೇರುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸಣ್ಣ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ, ಅನುಪಮಾ ಹೊಸ್ಕೆರೆ ಅವರ ಪ್ರದರ್ಶನವು 10,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅನುಭವಿ ಕೈಗೊಂಬೆ ಕಲಾವಿದೆಯಾಗಿರುವ ಅವರು ಪುರಾಣ, ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಣೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ವರ್ಷ, ಅವರ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಅದರ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಸ್ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಶಕರು ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದಾದ ನೇರ ಕೋಲಾಟ ನೃತ್ಯ ಅನುಭವ ಸೇರಿವೆ.