ನವದೆಹಲಿ: ಆಗ್ರಾದಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣ, ಬಿಳಿ ಅಮೃತಶಿಲೆಯ ಅದ್ಭುತವಾದ ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ.

2024–25ರಲ್ಲಿ 6 ಲಕ್ಷ ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಸೇರಿದಂತೆ 69 ಲಕ್ಷ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಆಕರ್ಷಿಸಿದೆ.ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆ (ASI) ರಕ್ಷಿಸಿರುವ, ಟಿಕೆಟ್ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ 145 ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರ ಪೈಕಿ ಶೇ.12 ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂಕಿ-ಅಂಶಗಳು ಹೇಳುತ್ತಿವೆ.

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರಕಾರ, 17ನೇ ಶತಮಾನದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಷಹಜಹಾನ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮುಮ್ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಅವರ ಸಮಾಧಿಯು ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ಗಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವಾಲಯ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಭಾರತ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹದ ಪ್ರಕಾರ, ದೇಶೀಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಇತರ ಜನಪ್ರಿಯ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೋನಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ (35.7 ಲಕ್ಷ) ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ 12 ನೇ-13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೆಂಪು ಮರಳುಗಲ್ಲಿನ ಗೋಪುರ, ಕುತುಬ್ ಮಿನಾರ್ (32 ಲಕ್ಷ) ಸೇರಿವೆ.

ಮೊಘಲ್ ಯುಗದ ಮತ್ತೊಂದು ರಚನೆಯಾದ ಆಗ್ರಾ ಕೋಟೆಯು 2.24 ಲಕ್ಷ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಇದರ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕುತುಬ್ ಮಿನಾರ್ (2.20 ಲಕ್ಷ) ಇದೆ.

ದೆಹಲಿಯ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ (28.84 ಲಕ್ಷ), ಔರಂಗಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ರಬಿಯಾ ದುರಾನಿ (ಬೀಬಿ ಕಾ ಮಕ್ಬರಾ) ಸಮಾಧಿ (20.04 ಲಕ್ಷ), ಔರಂಗಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲೋರಾ ಗುಹೆಗಳು (17.39 ಲಕ್ಷ), ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಗೋಲ್ಕೊಂಡ ಕೋಟೆ (15.63 ಲಕ್ಷ), ಆಗ್ರಾ ಕೋಟೆ (15.45 ಲಕ್ಷ), ಗೋವಾದ ಮೇಲಿನ ಕೋಟೆ ಅಗುವಾಡಾ (13.58 ಲಕ್ಷ) ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಚಾರ್ಮಿನಾರ್ (13.43 ಲಕ್ಷ) 2024–25ರಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ದೇಶೀಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇತರ ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಾಗಿವೆ.

ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹುಮಾಯೂನ್ ಸಮಾಧಿ (1.58 ಲಕ್ಷ), ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಅಭನೇರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬಾವೊರಿ (1.16 ಲಕ್ಷ), ಫತೇಪುರ್ ಸಿಕ್ರಿ (97,000), ಆಗ್ರಾದ ಇತಿಮದ್-ಉದ್-ದೌಲಾ (90,367), ನಳಂದ ಉತ್ಖನನ ತಾಣ (88,151), ದೆಹಲಿಯ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ (79,311) ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪ್ರಾಚೀನ ಬೌದ್ಧ ತಾಣ, ಸಹೇತ್-ಮಹೇತ್ (73,312) ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ.

ಈ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಇತರ ಟಿಕೆಟ್ ವಿಧಿಸಲಾಗಿರುವ ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದವರ ಸಂಖ್ಯೆ 2.93 ಕೋಟಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಗಳಿಂದ 6.21 ಲಕ್ಷ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ASI ಯ ಸಂರಕ್ಷಿತ ತಾಣಗಳು 5.66 ಕೋಟಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 24.15 ಲಕ್ಷ ಜನರು ವಿದೇಶದಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾದ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ದಾಖಲೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ASI ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರ ಕಚೇರಿಯು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ASI ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 3,697 ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ಮಾರಕಗಳು, ಪುರಾತತ್ವ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಅವಶೇಷಗಳಿವೆ. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ, ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಉತ್ತಮ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು UTಗಳನ್ನು 34 ASI ವೃತ್ತಗಳು ಮತ್ತು ಮೂರು ಮಿನಿ ವೃತ್ತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಅಧೀಕ್ಷಕ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.