ಜೈಪುರ: ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ (IAF) ಹೆಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ಆರು ದಶಕಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಭಾರತದ ಆಕಾಶದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ರಕ್ಷಕ ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಐಕಾನಿಕ್ MiG-21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 26 ರಂದು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತಿ ಹೊಂದಲಿದೆ. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿದಾಯಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ, ಏರ್ ಚೀಫ್ ಮಾರ್ಷಲ್ ಅಮರ್ ಪ್ರೀತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಬಿಕಾನೇರ್‌ನ ನಾಲ್ ವಾಯುನೆಲೆಯಿಂದ ಏಕಾಂಗಿ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ಜೆಟ್‌ಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.
1985ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಮೊದಲು ಮಿಗ್-21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನ ಹಾರಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಇದೊಂದು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ವಿಚಾರವಾಗಿತ್ತು. 'ಮಿಗ್-21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನವು 1960ರ ದಶಕದಿಂದಲೂ ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿದೆ. ವೇಗವಾದ, ಚುರುಕಾದ ಮತ್ತು ಸರಳ ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ, ಇದನ್ನು ಹಾರಿಸಿದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪೈಲಟ್‌ನ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ' ಎಂದು ಹಾರಾಟದ ನಂತರ ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
IAF ವಕ್ತಾರ ವಿಂಗ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೈದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, MiG-21 1963ರಲ್ಲಿ ಸೇವೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ಚಂಡೀಗಢದಲ್ಲಿರುವ ನಂ. 28 ಸ್ಕ್ವಾಡ್ರನ್ ಇದನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು. ಈ ಮೂಲಕ ಸ್ಕ್ವಾಡ್ರನ್ ಭಾರತದ ಮೊದಲ 'ದಿ ಫಸ್ಟ್ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್ಸ್' ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.
ಮಿಗ್-21 ಹಲವಾರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡು ಇತಿಹಾಸ ಬರೆದಿದೆ. ಇದು 1965ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು 1971ರ ಇಂಡೋ-ಪಾಕ್ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿತು. 1971ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 14 ರಂದು, ಮಿಗ್-21 ಯುದ್ಧ ವಿಮಾನಗಳು ಢಾಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಗವರ್ನರ್ ಮನೆ ಮೇಲೆ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದವು. 48 ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಶರಣಾಯಿತು ಮತ್ತು 93,000 ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೈನಿಕರು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಮುಂದೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಅದು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ತಿರುವು ಮತ್ತು ಮಿಗ್-21 ರ ಪಾತ್ರ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿತ್ತು' ಎಂದು ವಕ್ತಾರರು ಹೇಳಿದರು.
'1971 ರಲ್ಲಿ F-104 ಸ್ಟಾರ್‌ಫೈಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ F-16 ಗಳಿಗೆ ಸವಾಲೆಸೆಯುವವರೆಗೆ, MiG-21ನ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸರಿಸಾಟಿಯಿಲ್ಲ. ಹಲವು ಪೀಳಿಗೆಯ ಭಾರತೀಯ ಪೈಲಟ್‌ಗಳ ಇದನ್ನು ಹಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಐಕಾನಿಕ್ ಯುದ್ಧವಿಮಾನವನ್ನು ನಾವು ತುಂಬಾ ಮಿಸ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ' ಎಂದು ಈ ವಿಮಾನವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಹಾರಿಸಿರುವ ವಿಂಗ್ ಕಮಾಂಡರ್ ಜೈದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೂಪರ್‌ಸಾನಿಕ್ ಜೆಟ್ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಿಗ್ -21 ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭದ್ರತಾ ಗುರಾಣಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಅನೇಕ ಯುದ್ಧಭೂಮಿ ವಿಜಯಗಳಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದರ ಪರಂಪರೆಯು ದುರಂತದಿಂದ ಕೂಡ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ನವೀಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದಿದ್ದರಿಂದ, ವಿಮಾನವು ಅಪಘಾತಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾಯಿತು. ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಸುಮಾರು 400 ಮಿಗ್-21 ಅಪಘಾತಗಳಲ್ಲಿ ಐಎಎಫ್‌ನ 200ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪೈಲಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಣಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ವಿಮಾನವು ಧೈರ್ಯ, ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.